P-bollar

Vanliga skulu p-bollarnir takast í 21 dagar, og síðani er steðgur í 7 dagar. Í steðginum fær kvinnan eina bløðing. Bløðingin er nakað veikari, samanborið við áðrenn hon byrjaði at taka p-bollar.

Í einstøkum sløgum av p-bollum eru 28 tablettir í pakkanum. Í hesum førum innihalda 7 av tablettunum ikki hormon og hesar skulu takast í støðginum.

• Tak tann fyrsta p-bollan 1. menstruatióndag. Hervið fært tú fulla verju móti at gerast við barn við tað sama – eisini í steðginum.
• Byrjar tú uppá p-bollar á 2. - 5. menstruatióndegi, skal tú verja teg við aðrari fyribyrging t.d. hít í 7 dagar.
• Byrjar tú at taka p-bollar seinni enn tann 5. menstruatióndagin, skal tú verja teg við aðrari fyribyrging, til tú byrjar upp á næsta pakka. Tað kann geva plettbløðing, um tú byrjar við p-bollum mitt í menstruatión-cyklus.
• Skiftir tú frá einum øðrum slagi av hormonfyribyrging, byrjar tú dagin eftir, at tú hevur tikið ta síðstu tablettina frá tí fyrra pakkanum, skalt tú ikki hava ein steðg.

Tað er týdningarmikið fyri virknaðin hjá p-bollum, at hann verður tikin rætt, og at tú ikki gloymir at taka teir.

Hevur tú gloymt at taka ein p-bolla, er týdningarmikið, at hann verður tikin skjótast gjørligt, og at tú heldur áfram at taka p-bollar eins og vanligt. Hetta skal gerast, hóast tú so møguliga skalt taka 2 p-bollar sama dag.

• Um meira enn 12 tímar eru gingnir, síðani tú tókst p-bollar, kanst tú ikki rokna við fullari verju restina av tíðarskeiðinum. Í hesum førum verður mælt til at nýta eyka verju (t.d. hít) fram til steðgin, samstundis sum tú tekur p-bollar.
• Um tú hevur gloymt 2 ella fleiri p-bollar, verður mælt til at halda áfram at taka p-bollar og eisini at nýta hít restina av tíðarskeiðinum.

Tað eru nógv sløg av p-bollum á marknaðinum, og framleiðararnir royna alla tíðina at leggja seg eftir at framleiða  p-bollar, ið hava so fá hjáárin sum møguligt.

Apotekið hevur skyldu at bjóða tann bíligasta tilbúningin, ið er á marknaðinum. Í hesum førum er innihaldið og samansetingin av hormoninum altíð hin sama. Nýggi pakkin kann tó hava eitt annað navn, og útsjóndin á pakka/tablett kann vera broytt. Tað kann vera, at tú ert von við, at t.d. vikudagar eru prentaðir á arkið við p-bollunum, men at tann nýggi pakkin er merktur við tølum í staðin. Tað kann vera ørkymlandi, og tað er umráðandi at fáa leiðbeining um broytingina. Um ivamál stinga seg upp, ber altíð til at venda sær til apotekið.

Øll sløg av p-bollum økja um vandan fyri at fáa blóðtøpp, samanborið við ikki at nýta p-bollar – summi meira enn onnur.

Nógvar ymiskar kanningar av p-bollum eru framdar gjøgnum árini. Niðurstøðan er, at nýggjastu sløgini av p-bollum (3. og 4. generatión) hava øktan vanda samanborið við eldru sløgini av p-bollum (1. og 2. generatión). Danska heilsustýrið tilmælir at byrja við 2. generatións p-bollum. Orsøkin er, at vandi fyri at fáa blóðtøpp er lægst við hesari generatiónini.

• fyrsta árið, tú tekur p-bollar, og um tú byrjar at taka p-bollar eftir eini pausu á 4 vikur ella meira
• tá tú vigar ov nógv
• tá tú ert eldri 35 ár
• um ein persónur í tíni nærmastu familju hevur havt blóðtøpp í einum lutfalsliga ungum aldri (t.d. undir 50)
• um tú hevur átt 2 tær síðstu vikurnar
• um tú hevur fleiri vansatáttir, t.d. um tú roykir og ert yvir 35 ár.